Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı siyasi ya da askeri hareket alanı son derece kısıtlı olan Avrupa Birliği, Moskova’yı ekonomik tedbirlerle cezalandırma yolunu seçti. Evvelki gece Brüksel’de bir ortaya gelen başkanlar kısa vadeden fazla orta vadede Rus iktisadına önemli ziyan verme potansiyeli taşıyan birtakım yaptırımlar üzerinde anlaştılar. Brüksel yaptırımların tesirinden kuşku etmemekle birlikte bunların tesirlerini adım adım göstereceği gerçeğini de gizlemiyor. AB, tek dala odaklanmak yerine yaptırımları geniş bir yelpazeye yaymayı tercih eden bir yaklaşım benimsedi. Bu çerçevede finans, güç ve ulaştırma yaptırımların ağırlaştırıldığı ana bölümleri oluşturdu. Önderler, AB açısından ‘çok hızlı’ olarak nitelenebilecek müddette yaptırımlar üzerinde anlaşsalar da çıkan sonucu kimi hassasiyetler şekillendirdi. Rusya açısından borçlanma maliyetlerini yükseltecek, enflasyonu arttıracak ve endüstriyi yıpratacak kararlar konusunda AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in yorumu, “Yaptırımlar Rus iktisadı ve siyasi seçkinler üzerinde azami tesir yaratacak” oldu.
ÖNCELİK FİNANS SİSTEMİ
AB’nin öncelikli maksatlarından biri finans sistemiydi. Bu bağlamda, Rus bankacılık dalının yüzde 70’ini kapsayacak ve kamu şirketlerini de etkileyecek yaptırımlar devreye sokuluyor. Kimi Rus devlet kurumlarının sermaye piyasalarına erişimi kısıtlanıyor. Rus devleti ve hükümetinin AB sermaye ve finans piyasalarına, hizmetlerine erişimi frenleniyor. Rusya Federasyonu, hükümeti ve ’na finans sağlamak yasaklanıyor. Kimi Rus bankalarının süreçleri dondurulacak. Rus vatandaşlarının AB bankalarında yüksek ölçüde para bulundurmalarının önüne geçilecek. Bu mevzuda üst hudut 100 bin olarak belirlendi.
ENERJİ DOLAYLI GAYE
Enerji kesimi dolaylı yoldan gaye alındı. Bu çerçevede petrol rafinerilerinin güzelleştirilmesinde, petrolün rafine edilmesinde kullanılabilecek ekipmanların satışı bloke edilecek. Güç ihracatına ise direkt dokunulmadı. Bunun en kıymetli nedeni ise AB ülkelerinin Rusya’ya yönelik güç bağımlılığı.
RUS HAVACILIĞINA DARBE
Ulaştırma alanında da havacılık kesimine odaklanıldı. Rusya’nın mevcut uçak filosu yaptırımların birinci maksadı. Uçakların tamir ve bakımları açısından gerekli olan kesimlerin satışı yasaklanıyor. Bu adımın bünyesinde Airbus marka uçaklar da bulunduran ve yaşlanan bir filoya sahip Rus havacılık kesimini orta vadede etkilemesi öngörülüyor.
TEKNOLOJİYE SONLANDIRMA
Rusya’nın gereksinimi olan ileri teknoloji eserlerine ulaşımı da bundan sonra mümkün olmayacak. Rusya’nın çipler başta olmak üzere gereksinim duyduğu değerli teknolojilere erişiminde sonlandırmaya gidiliyor. İkili kullanıma açık, öbür bir deyişle hem sivil hem de askeri emeller için kullanılabilecek mallara ihracat denetimi getiriliyor. Bu adım, elektronik eserlerden lazerlere kadar yayılan kimi eserler için geçerli olacak.
VİZE UYGULAMASI SERTLEŞİYOR
Rusya’ya yönelik vize uygulamaları da sertleştiriliyor. Bu adımın öncelikli maksadı ise Rus diplomatlar.
PUTİN VE LAVROV’A YAPTIRIM
Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un birliğin yaptırım listesine alındığını ve Avrupa’daki mal varlıklarının dondurulacağını açıkladı. Brüksel’deki AB Bakanları toplantısının akabinde açıklama yapan Borrell, “Başkan Putin ve Dışişleri Bakanı Lavrov, bu saldırganlığı destekleyen Duma’nın (Rus parlamentosu) geri kalan üyeleriyle birlikte yaptırım uygulananlar listesinde yer alacak” diye konuştu..
Listeye alınanların malvarlıkları donduruluyor ve Avrupa Birliği ülkelerine girişleri yasaklanıyor. AB, tercihini, çift ayaklı tedbirin yalnızca malvarlıklarıyla ilgili kısmını aktive etmekten yana kullanıyor. Bu tercihte diyalog yolunun büsbütün kapatılmamak istenmesi tesirli oldu.
SWIFT SORUNU
BAŞTA Baltık ülkeleri olmak üzere kimi ülkeler Rusya’nın memleketler arası bankacılık iletileşme sistemi olan Swift’ten çıkarılmasını talep ettiler. Ortalarında İngiltere ve Kanada’nın da bulunduğu birtakım G-7 ülkeleri de bu istikamette görüş bildirmişlerdi. Rusya’nın Swift sisteminin dışarıda bırakılmasının Moskova açısından çok önemli sorun yaratacağı düşünülse de bu bahiste uzlaşı sağlanamadı. Bu adımın atılmasını engelleyen ülkelerin başını Almanya çekti. Bu ülkeye İtalya ve Fransa’da dayanak verdi. Bu adımın frenlenmesinin esas nedenini güç ödemeleri oluşturuyor.
