Zeminleri ıslak muşambalarla kaplı konutlar, kilerlerden taşan erzaklar, cılız bahar güneşinde kuruması için iplere asılan nemli kilimler…
Kiev’in kuzeyindeki Demydiv köyünün sakinleri, uzun bir müddettir su baskını ile boğuşuyor. Lakin halk bu su baskınından hiç de mutsuz değil, tersine epey şad. Zira yaşanan su baskını onlar için bir afet değil, ‘taktiksel zafer’ manasına geliyor.
Gelin öykünün en başına dönelim ve su baskınının Ukraynalıları neden memnun ettiğine bakalım…
İki ayını dolduran savaşın birinci günlerinden bu yana Ukrayna, insan gücü ve silah sayısı bağlamında kendisinden çok daha güçlü olan Rus ordusunu engellemek için değişik bir yol uyguluyor: Kendi topraklarında hasara yol açmak.
Ukraynalı askerler, daha evvel Rus kuvvetlerinin ilerlemesini yavaşlatmak, düşman birliklerini tuzağa düşürmek ve tankların bölgelere girişine mahzur olmak için köprüleri havaya uçurdu, yolları bombaladı, demiryolu çizgilerini ve havalimanlarını devre dışı bıraktı.
Ukraynalıların uyguladığı tüm bu ‘savaş taktikleri’ ortasında bilhassa bir tanesi yaratıcılığı ile dikkat çekiyor.
Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, şimdiye kadar Ukrayna genelinde 300’den fazla köprünün yıkıldığını söylüyor.
UYDU İMGELERİNDE SEL GÖRÜNÜYORDU LAKİN SEBEBİ BİLİNMİYORDU
Mart ayında çekilen uydu imgelerinde, Kiev’in kuzeybatısındaki Irpin Irmağı havzasında bir sel yaşandığı görülüyordu. Fakat sele neyin yahut kimin neden olduğu yakın vakte kadar tam olarak aşikâr değildi. Enteresan gerçek sonunda anlaşıldı.
Savaşın başlamasından yalnızca bir gün sonra, 25 Şubat’ta, Ukrayna birlikleri Kiev’in kuzeyindeki Demydiv’i ve etrafındaki kırsal bölgeyi su basması için baraj kapaklarını açmıştı. Gaye Kiev’e yapılan bir tank saldırısını önlemek ve Ukrayna birliklerine kenti savunmaya hazırlık sürecinde daha fazla vakit vermekti.
İlginç taktik işe yaradı. İnsan eliyle yaşanan sel, bölgeye yaklaşan Rus konvoylarının önünde bir göl oluşturdu ve birliklerin ilerlemesini engelledi.
Demydiv’de olanlar, Ukraynalılar için hiç de sıra dışı bir savunma sistemi değil. Zira üstte da bahsettiğimiz üzere, ordu iki aydır ‘kendi topraklarında hasara yol açma’ taktiğini sıklıkla kullanıyor.
Oturma odasının duvarları bir metre kadar suyla ve küflerle kaplı olan emekli Antonina Kostuchenko, gururlu bir halde, “Herkes bunun nedenini anlıyor. Hiç kimse köyü su basmasından bir an olsun pişmanlık duymuyor. Kiev’i kurtardık” diyor.
‘TAKTİKLERİ ÇOK YARATICI’
Ruslar, işgalin birinci gününde Kiev dışındaki değerli bir havalimanını ele geçirmeye çalıştıklarında, Ukrayna kuvvetleri savunma tahlilini pisti bombalayarak bulmuştu.
Askeri uzmanlar, ‘hasar verilen toprak’ siyasetinin Ukrayna’nın kuzeydeki Rus kuvvetlerini durdurma ve başşehir Kiev’i ele geçirmelerini tedbire konusundaki muvaffakiyetinde kıymetli bir rol oynadığını belirtiyor.
Dış Siyaset Araştırmaları Enstitüsü’nün üst seviye araştırmacılarından Rob Lee, “Ukraynalılar, Ruslar için hayatı zorlaştırmaya çalışırken çok yaratıcılar. Yaptıkları şey tam olarak hücumların suratını kesmek ve bu çok mantıklı bir hareket” diyor.
Barajın patlaması sonrası Demydiv köyünde meydana gelen sel.
Geçen ay Kiev civarında ve son günlerde Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalarda sıkça benimsenen bir yaklaşım da ırmakların üzerindeki köprüleri yıkıp Rusları karşıya geçmek için dubalarla yol yapmaya zorlamak. Bu yaklaşımın uygulanacağı bölgeler, Ukraynalı topçu birlikleri tarafından evvelden dikkatlice planlanıyor ve Ruslar için geçilmesi güç, kanlı ve maliyetli işlere dönüşüyor.
Mesela Kiev’in doğusunda, bir küme Rus tankını turba bataklığına sürükleyecek halde köprüler havaya uçuruldu, dört tank neredeyse kulelerine kadar battı.
To block Russia's advance, Ukrainians intentionally flooded Demydiv, a village north of Kyiv, along with a vast expanse of fields and bogs around it, creating a quagmire. "Everybody understands and nobody regrets it for a moment," one resident said. https://t.co/zTMQp0lclJ pic.twitter.com/UaK7psW1aP
— The New York Times (@nytimes) April 27, 2022
İKİ AYLIK SAVAŞIN ALTYAPIYA OLAN MALİYETİ 85 MİLYAR DOLAR
Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, “Ordumuz köprüleri havayı uçurduğu, barajları açtığı üzere mühendislik ögelerini da başarılı bir formda kullanarak Rus güçlerinin ilerlemesini durdurdu” diyor.
Öte yandan Ukrayna birliklerinin izlediği bu strateji, ülkenin sivil altyapısı için çok büyük bir maliyete sebep oluyor. Bir yanda Ukraynalılar, düşman birlikleri durdurmak için kendi topraklarına hasar verirken öteki yanda Rus ordusu da köprüleri havaya uçuruyor, tren istasyonlarını, havaalanlarını ve öbür tesisleri maksat alıyor.
Tüm bunlar haliyle Ukrayna’nın hasarını ikiye hatta üçe katlıyor ve savaştan sonra ülkeyi tekrar inşa etmenin bedelini arttırıyor.
Ukrayna hükümeti, iki aylık savaşın akabinde ulaşım altyapısına verilen toplam varsayımı zararın maliyetinin yaklaşık 85 milyar dolar olduğunu açıkladı.
‘HER ŞEYİN TEK HATALISI RUSYA’
Kubrakov hangi tarafın hangi alanı tahrip ettiğine bakılmaksızın tek cürümlünün Rusya olduğunun altını ısrarla çiziyor ve şunları söylüyor:
“Eğer savaş başlamasaydı kendi köprülerimizi havaya uçurmazdık. Tüm bunların bir tane sebebi var: Rusya’nın saldırganlığı!”
Demydiv’de yaşananlar aslında Kubrakov’un bu kelamlarına kıymetli bir örnek teşkil ediyor. Dediğimiz üzere, Ukrayna kuvvetleri savaşın ikinci gününde bölgeyi sular altında bıraktı. Ukraynalı yetkililer ve askerler, bu atağın tesirli olduğunu, Rus zırhlı araçlarının önünde yayılan sığ bir göl oluştuğunu söyledi. Fakat daha sonra Rus bombardımanı baraja ziyan verdi ve bölgeyi boşaltma eforlarının zorlaşmasına neden oldu.
Siviller, Irpin Irmağı üzerindeki yıkılmış bir köprüden geçiyorlar.
Su baskınının üzerinden iki ay geçmesine karşın Demydiv sakinleri hala lastik botlarda kürek çekiyor. Sular altında kalan tarlalarda ekinler yok oluyor, birtakım aileler bahçelerinde yürümek için tahta yollar inşa ediyor.
Tüm bunlara karşın tekrar de birçok bölge sakini, su baskınının stratejik yararlarının, zorluklardan daha ağır bastığını düşünüyor.
Köy sakinlerinden Volodymyr Artemchuk, “50 meskeni su basması büyük bir kayıp değil” diyor.
My fellow Ukrainians have flooded the village Demydiv along with the fields around it. This has created a swamp that gave the Ukrainian army time to prepare the defense of Kyiv. Ordinary citizens, who behave as heroes. No regrets, just a willing to win. Bravery is in our DNA. pic.twitter.com/RjS4GerrqN
— Mykhailo Fedorov (@FedorovMykhailo) April 28, 2022
SADECE KİEV KURTULMADI, KÖY ACIMASIZ KATLİAMLARDAN KORUNDU
Dinyeper Irmağı’nın batı kıyısındaki Kiev’in kuzey sonunu bloke eden sel, mart ayındaki çatışmalarda çok değerli bir rol oynadı.
Sular, tanklar için tesirli bir bariyer oluşturdu. Bu sayede Ukrayna kuvvetleri Rusların Kiev’i kuşatma teşebbüslerini püskürttü, ve sonunda Rusları geri çekilmeye zorladı. Başşehri ele geçirmeyi başaramayan Rus kuvvetleri ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinde yine başlayan bir taarruza odaklanmak için mart ayı sonlarında bölgeden çekildi.
Planlı bir halde gerçekleştirilen su baskını yalnızca Kiev’i kurtarmakla kalmadı, Demydiv’in de korunmasına yardımcı oldu. Rus askerleri köyde devriye geziyor olsa da Demydiv savaşta hiçbir vakit ön cephe olmadı ve güneydeki kasabaların acımasız bahtından kurtuldu.
Demydiv lokal yöneticisi Oleksandr Melnichenko, köydeki bir aylık işgal sırasında altı kişinin vurulduğunu, konutların ve dükkanların bombalanarak tahrip edildiğini söylüyor ve ekliyor:
“Ancak köy, Buça’daki üzere vahim sivil katliamlarından, düzinelerce cesedin sokaklarda yattığı kâbus üzere sahnelerden kaçmayı başardı.”
27 Şubat’ta Buça’ya giren Rus birlikleri burada tam manasıyla bir katliama sebep oldu. Cesetler sokaklarda yatıyordu. Ukraynalı yetkililer şu ana kadar 410 sivilin cansız vücudunun bulunduğunu açıklarken, gerçek sayısının ise bundan çok daha fazla olduğunun altı çiziliyor.
27 Şubat’ta Buça’ya giren Rus birlikleri burada tam manasıyla bir katliama sebep oldu. Cesetler sokaklarda yatıyordu. Ukraynalı yetkililer şu ana kadar 410 sivilin cansız vücudunun bulunduğunu açıklarken, gerçek sayısının ise bundan çok daha fazla olduğunun altı çiziliyor.
‘BAZI BEŞERLER HALA TRAVMA YAŞIYOR’
Melnichenko, “Normal hayata dönmeye çalışanlar olsa da kimileri hâlâ travma yaşıyor. Beşerler birebir şeylerin tekrar yaşanmasından korkuyor” diyor.
Köy halkının bir kısmı haftalar hatta aylar sürmesi beklenen ağır temizlikten şikâyet etse de, birçok kişi meskenlerini temizlemek ve kurutmak için sevinçli bile denebilecek bir ortak uğraşla bir ortaya geliyor.
Sel suları bahçeleri doldurur, gazoz şişeleri meskenlerin önünden süzülüp giderken bile, bayanlar konutta çorba pişirip komşularını yemeğe davet ediyor. Erkekler ise su boşaltma pompalarını çalıştırmak için lastik botlarla yakıt taşıyor.
Güvenlik vazifelisi olan 60 yaşındaki Roman Bykhovchenko, ıslak ayakkabılarını bahçesindeki masanın üzerinde kurutmaya çalışıyor. Meskeninin mutfağına adımını attığı anda döşeme tahtalarının ortasından su fışkırıyor fakat Bykhovchenko tekrar de, “Buna değdi” diye konuşuyor.
Kostuchenko ise artık sığ bir gölet haline gelen bahçesinin bu yıl ekilmesinin mümkün olmadığını söyleyerek iç çekiyor lakin latife yapmaktan da geri durmayıp ekliyor: “Belki daha sonra pirinç yetiştirmeyi deneyebilirim!”
New York Times’ın ‘They Flooded Their Own Village, and Kept the Russians at Bay’ ve Insider’ın ‘Ukrainians say they have no regrets after intentionally flooding their village to stop Russian tanks from reaching Kyiv’ başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
