UKRAYNA’yı işgale kalkışan Rusya’ya karşı başta ABD ve AB olmak üzere birçok ülke yaptırım silahını çekti. Orta ve uzun vadede Rusya iktisadında önemli hasarlar vermeyi hedefleyen ülkeler, son olarak SWIFT aracını da kullanmaya başladı. Hafta sonu Avrupa Parlamentosu’nun kimi Rus bankalarını SWIFT sisteminde çıkarttığını duyurması ve Putin’in kimyasal silah kullanmayı kast eden bildirileri sonrası Rusya iktisadı haftaya önemli kayıplarla başladı. Rus rublesinin bir günlük kaybı ortalama yüzde 30’u buldu. Dün sabah saatlerinde yurtdışı merkezli süreçlerde dolar/ruble yüzde 28 yükselerek 107’yi aştı. Rusya Merkez Bankası döviz süreçlerinin saat 10.00’a kadar ertelendiğini duyurdu. Piyasanın açılmasıyla rubledeki kan kaybı devam etti. Dolar/ruble günlük yüzde 32 yükselişle 111’e kadar çıktı. Harekâtın başlamadan evvel dolar/ruble 85 rubleden süreç görüyordu.
ŞOK FAİZ HAMLESİ
Açıklanan yaptırımlar ve rubledeki sert kayıplar doğrultusunda Rusya Merkez Bankası’ndan şok bir faiz atılımı de geldi. Rusya Merkez Bankası, siyaset faiz oranını yüzde 9.5’ten yüzde 20’ye çıkardığını duyurdu. Bankadan yapılan açıklamada, Rus piyasalarında yaşanabilecek muhtemel problemlere işaret edildi. Vatandaşların birikimlerinin paha kaybetmemesi, mali ve fiyat istikrarının korunması için faiz artırımı kararı alındığına işaret edilen açıklamada, siyaset faizinin 10.5 puan artışla yüzde 9.5’ten yüzde 20 çıkartıldığı belirtildi. Pandemi devrinde siyaset faizini yüzde 4.25 düzeyine kadar indiren banka, 2021’in Mart ayından itibaren faizleri kademeli bir biçimde artırarak yüzde 9.5 düzeyine çıkarmıştı. Öte yandan, Rusya Merkez Bankası’nın aldığı kararla şirketlere mecburî döviz satışı da getirildi. Buna nazaran, Rus şirketler döviz gelirlerinin yüzde 80’ini satacak. Banka, dün Moskova Borsası’nda süreci yapılmasını da yasakladı.
YAPTIRIM YAĞMURU
Rusya’ya yönelik her gün yeni bir yaptırım daha açıklanıyor. Son olarak, Avrupa Birliği’nin birtakım Rus bankalarını SWIFT sisteminden çıkarılması kararına Japonya ve Güney Kore’den de dayanak geldi. Öbür taraftan, ABD Hazine Bakanlığı, Rusya Merkez Bankası’na ek yaptırımlar açıkladı. Yaptırımlar ile ABD’lilerin Rusya Merkez Bankası, Varlık Fonu, Maliye Bakanlığı ile süreç yapmaları yasaklandı. Rusya Merkez Bankası ile güç ticareti süreçlerinin yapılabilmesi için haziran ortasına kadar mühlet tanındı. İngiltere de dün vatandaşlarının Rusya Merkez Bankası ile süreç yapmasını yasaklamak üzere gerekli adımlar atılacağını açıkladı. Öte yandan, Norveç varlık fonu Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası ülke varlıklarından çıkma kararı aldığını bildirdi. Bu kapsamda, Norveç ülkenin 1.3 trilyon dolarlık varlık fonundan Rus varlıklarını çıkarmak için süreçlere başlayacak. Fon çıkış stratejisinin Norveç Maliye Bakanı ile koordineli bir formda gerçekleştireceği bildirildi.
AVRUPA’NIN GAZI RUSYA’DAN GELİYOR
AVRUPA Birliği, Rusya’ya karşı yaptırımları açıklarken kıymetli bir riski de göz önünde bulunduruyor. Avrupa’nın attığı adımlarda daha gözü pek davranmamasının en değerli sebebi olarak Rusya’ya olan güç bağımlılığı gösteriliyor. O denli ki, AB’nin doğalgaz muhtaçlığının yüzde 40’ını Rusya karşılıyor. Finlandiya, Almanya, Polonya, Slovakya ve Bulgaristan üzere ülkelerde bu oran yüzde 60’ların bile üzerine çıkıyor. Çekya ise büsbütün Rus gazına bağımlı bulunuyor. Avrupa, global ölçekte ise doğalgazın en büyük ihracatçıları ortasında yer alıyor. Rusya’daki tansiyonun akabinde AB alternatif doğalgaz tedariki için çalışmalarını da hızlandırdı. Bu kapsamda, doğalgaz alternatifi için Katar ve ABD başta olmak üzere Kuzey Afrika ülkeleriyle sıkı görüşmeler yapılıyor.
PUTİN, İKTİSAT TEPESİ YAPACAK
RUSYA sert ekonomik yaptırımlar nedeniyle yara almaya başlarken, Devlet Lideri Vladimir Putin iktisat kurmaylarıyla toplanma kararı aldı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov yaptırımlara ait, “Putin, Batı’nın yaptırım kararlarından sonra ülkede oluşan ekonomik durumu, bugün (dün) iktisat kurmaylarıyla görüşecek” açıklamasında bulundu. Yaptırımların problemli olduğunu söyleyen Peskov, açıklanan yaptırımların önemli problemli yaptırımlar olduğunu belirtirken, “Rusya’nın ziyanı talep etme potansiyeli var” sözlerini kullandı.
ŞİRKETLERDEN DE YAPTIRIM YAĞIYOR
Finans
AVRUPA’nın en büyük bankalarından Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan emtia ticaretine finansman sağlamayı durdurdular. Bloomberg News’in hususa yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan metal ve petrol üzere ham unsurların alımı için kredi sağlamayacaklar. Hollanda’da ING Group ve Rabobank da Rusya ile Ukrayna’dan emtia alımı için kredi verilmesine sınırlama getirme kararı aldı. Öte yandan, Çin’in en büyük kamu bankalarından en az ikisi Rus emtialarının alımı için finansman sağlanmasını kısıtladı. Çinli Industrial & Commercial Bank Of China, Ukrayna işgalinin akabinde akreditif vermeyi durdurdu.
Enerji
İNGİLTERE merkezli güç şirketi BP, Rusya güç şirketi Rosneft ile iştiraki sonlandırma kararı aldı. Şirketin, Rus petrol üreticisi Rosneft’te yüzde 20’lik payı bulunuyordu. BP, Rus petrol şirketi Rosneft ile paydaşlıktan çekilerek 25 milyar dolarlık ziyanı bilançosuna yazacağını bildirdi. Norveç merkezli güç şirketi Equinor da, Rusya’daki ortak teşebbüslerden çıkmaya başlayacağını ve ülkedeki yeni yatırımları durdurduğunu açıkladı. Şirketten yapılan açıklamada, Equinor’un Rusya’da 30 yılı aşkın müddettir faaliyet gösterdiği ve 2012’den beri Rus petrol şirketi Rosneft ile işbirliği mutabakatı olduğu belirtildi. Açıklamada, Equinor’un Rusya’da 2021 sonu prestijiyle 1.2 milyar dolar pahasında cari varlığı olduğu da söz edildi.
Spor
FIFA’nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, Rusya topraklarında hiçbir memleketler arası karşılaşma oynanmayacağı belirtilirken, Rusya’nın kendi bayrağını ve ulusal marşını kullanması yasaklandı. UEFA da, Rusya’da düzenlenmesi planlanan Şampiyonlar Ligi Finali’nin Paris’e verildiğini duyurmuştu. Öte yandan, Formula 1’den de Rusya kararı gelmişti. Rusya GP’nin yarış takviminden çıkarıldığı açıklanmıştı.
