Kiev, Mariupol, Harkov, Çernihiv, Zaporizhzhia, Odessa, Herson, Liviv… Hepsi Ukrayna’nın en değerli ve kritik stratejik pozisyonları bulunan kentleri. Rus birlikleri işgalin birinci gününden beri tüm bu kentleri yaylım ateşine tutarken ele geçirmek istediği bu noktalar birtakım niyetleri ve zımnî planları da açığa çıkarıyor.
Rus işgaline uğrayan ve büyük yıkıma uğrayan bu kentlerin kritik değeri ve neden ele geçirilmek istendiği ise haberdeki ayrıntılarda gizli.
BAŞKENT KİEV
Ukrayna’nın başşehri Kiev savaşın başladığı günden bu yana en sıkı halde korunan kentlerden biri. Stratejik kıymete sahip kent birinci günden beri sabotajcıların maksadında. Batı’dan gelen istihbarat raporları Rusya’nın başşehri süratle ele geçirme planlarını açıkça ortaya koydu. Yetkililer Rusya’nın hükümeti devirip birkaç gün içinde yeni bir rejim kurmasından endişeleniyor.
Rus konvoyunun ilerleyişi durdu
Rus birliklerinin Ukrayna’nın başşehri üzerindeki ilerleyişi görünüşe nazaran son birkaç gün içinde durdu. Üst seviye bir ABD savunma yetkilisi, yüzlerce tanktan oluşan devasa Rus konvoyunun Kiev’den yaklaşık 16 mil uzakta durduğunu ve son birkaç gün içinde gerçek bir ilerleme kaydetmediğini duyurdu. Yetkili, Rus konvoyunun yakıt ve yiyecek kıtlığı üzere komik aksiliklerle boğuştuğunu belirtti.
Gece uzunluğu patlamalar sürdü
Başkentte gece boyunca patlama sesleri duyulmaya devam etti. Kiev Belediye Lideri Vitali Klitschko, duyulan seslerin hava savunma sistemleri tarafından vurulan Rus füzelerine ilişkin olduğunu açıkladı. Zelenski’nin yardımcısı da asker ve gönüllüleri Rus kuvvetlerine karşı gerilla taktiklerini kullanmaya çağırdı.
“Düşen son şehir Kiev olur”
Dün ikisi silah taşıyan dört kuşkulu sabotajcı tutuklandı. Kiev’de yollar ıssızdı ve sokaklarda eczanelerdeki kuyruklar dışında çok az insan vardı.
Kiev şu an için hükümet denetiminde kalmaya devam ediyor ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un dediği üzere çatışma ‘sonuna kadar’ devam ederse, muhtemelen düşen son kent olması bekleniyor. Rusya, kilit kenti süratli bir biçimde ele geçirmeyi başaramayınca, bir taktik değişikliğiyle odağını öteki kentlere kaydırmaya başladı.
LİMAN KENTİ MARİUPOL
Savaşın en çok etkilediği kentlerden birisi de tartışmasız Ukrayna’nın doğu Karadeniz kıyısındaki Mariupol oldu.Şehir dün etrafını saran Rus kuvvetleri tarafından bombardımana tutuldu ve çıkan yangın bugün de devam etti.
Bombardıman o kadar ağırdı ki sokaklardaki ölüler temizlenemedi
Mariupol’un ağır Rus bombardımanı, Nazi’nin İkinci Dünya Savaşı’nda üç yıl süren ve neredeyse tüm kenti yerle bir eden Leningrad Kuşatması’na benzetildi. Bombardıman o kadar ağırdı ki sıhhat vazifelileri ölüleri sokaklardan temizleyemedi.
Kentte marketlerde eserler tükenirken, banka önlerinde uzun kuyruklar oluştu. Yerleşim yerlerine yönelik taarruzlar nedeniyle elektrik, su ve doğalgaz kesintisi yaşanan Mariupol adeta hayalet kente döndü.
Ukrayna ordusu, bugün yaptığı açıklamada, Rus güçlerinin “Mariupol’u ele geçirme ana maksadına ulaşmadığını” söyledi.
ATEŞ ÇİZGİSİNDEKİ HARKOV
Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti Harkov,Rus işgalinden etkilenen birinci kentlerden biriydi. Kent, kent merkezini moloz yığını haline getiren ağır bombardımanlara maruz kalmaya devam ediyor. Ukraynalı yetkililer, gece boyunca topçu ateşinin ayrım gözetmeden kentin birçok noktasında devam ettiğini açıkladı.
Acil durum yetkililerine nazaran, kent yakınlarındaki Yakovlivka köyüne düzenlenen askeri hava hücumlarında 30 konut yıkıldı, üç kişi öldü ve yedi kişi yaralandı.
1,4 milyon insan yaşıyor
BM raporlarına nazaran yalnızca 8 gün süren çatışmalarda Ukrayna nüfusunun yüzde 2’sinden fazlası ülke dışına çıkmaya zorlandı. Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti olan ve yaklaşık 1,4 milyon insanın yaşadığı Harkov’da da birçok insan toplu formda tahliye edildi. Düşen bombalardan kaçmak için çaresizce tren istasyonunu dolduran sakinler, nereye gittiklerini bilmeden trenlere bindiler.
Şehrin birçok yerinde su, elektrik yahut ısıtma yok. Belediye binası bombalandı. Çarşamba günü Özgürlük Meydanı akına uğradı ve onlarca kişi öldü. Zelenski bu saldırıyı ‘açık, gizlenmemiş terör’ olarak isimlendirdi.
Aralıksız bombardımana karşın Harkov şu anda hala Ukraynalıların elinde. Ukrayna kuvvetleri kentte sert bir direniş sergiliyor.
ÇERNİHİV
Kiev’in kuzey batısında yer alan Çernihiv, işgalin birinci günlerinden bu yana Rus kuvvetleriyle şiddetli çatışmalara sahne oldu fakat hala Ukrayna’nın denetiminde.
Dün öğlenden sonra kentte gerçekleştirilen Rus hava akınında en az 22 sivili öldü. Kurtarma takımları hala enkazda cesetleri arıyor. Bölgedeki iki okulu maksat alan Rus hava taarruzunda ise en az dokuz kişi öldü, dört kişi yaralandı.
Dün Rus işgalciler tarafından bombalanan petrol deposunda büyük bir yangın çıktı. Kentten gelen imajlarda gökyüzünü siyah bir duman bulutunun kapladığı görülüyor.
Belediye lideri yaptığı son açıklamada siviller için inançlı geçiş düzenlemeye çalıştıklarını duyurdu.
ZAPORİZHZHİA
Avrupa’nın en büyük nükleer güç tesisini barındıran Zaporizhzhia’nın Rusların en stratejik maksatlarından biri olması şaşırtan değil. Ukrayna medyası Rus birliklerinin kente Enerhodar istikametinden girdiğini ve burada da Dnieper Nehri’nin kıyısında ülkenin güç muhtaçlığının çeyreğini karşılayan bir güç kaynağı olduğunu bildiriyor.
Siviller nükleer tesisi korumak için yolları kapatmaya ve kalkan oluşturmaya çalışsalar da gelen son haberlere nazaran vurulan tesis Rusların denetimine geçti.
Petro Kotin, Rusların faal kullanımda olmayan Çernobil’i ele geçirmesini ‘nükleer terörizm’ olarak isimlendirmişti. Kotin, Rusya birliklerinin kentin yaklaşık 34 kilometre içinde olduğunu açıkladı. Ruslar bu bölgedeki sivil direnişi ve lokal askeri birlikleri teslim olmaya zorlayarak kritik ehemmiyetteki yapıları ele geçirmeye çalıştı.
Zaporizhzhi nükleer güç tesisi 6 çalışır haldeki üniteden 3 üniteye düşmüş durumdaydı. Fakat tesisin vurulmasıyla birlikte şu an bu da kelam konusu değil.
ODESSA
Karadeniz kıyısındaki bu liman kenti birebir vakitte Ukrayna’nın ana deniz kuvvetleri üssü. Kırım istikametinden yaklaşan bir düzine savaş gemisi kenti alarma geçirmiş durumda.
Odessa valisi kent semalarında sorti yapan savaş jetlerinin görüldüğünü ve kent halkının ataklar için hazırlık yaparak eski tren yollarını hazırladığını ve kıyı kesitine mayınlar yerleştirildiğini aktarıyor. Ukrayna Savunma Bakan yardımcısı da kentteki havaalanına da roket ve topçu taarruzları olduğunu bildirmişti.
Ancak tüm bu datalara karşın liman kentinin içinde Rus birliklerinin hareketi gözlenmedi.
Öte yandan Estonya’ya ilişkin bir kargo gemisi döşenen mayınlardan birine çarparak battı. Bu geminin mürettebatı ortasında hâlâ ulaşılamayan kayıp şahıslar olduğu biliniyor.
Hem NATO’ya hem de AB’ye üye olan Estonya için bu kaybın manası büyük. Patlama için resmi ağızdan açıklama yapılmamış olsa da bu mayın kullanımın hali hazırda patlayıcılar yüzünden riskli durumda olan Doğu Avrupa için tehdit oluşturduğu düşünülüyor.
Bir öteki argüman da Rusya’nın Karadeniz’deki filolarını ilerletmek için sivil gemileri kalkan olarak kullandığı tarafında. Rus donanmasının batan Estonya gemisini tehlikeli sulara hakikat ilerlemeye zorladığı ve böylelikle kendi savaş gemilerinin hareketlerini gizlemeye çalıştığı düşünülüyor.
HERSON
Ukrayna’nın Karadeniz ve Azov Denizi ile irtibatını koparmak için Rusya’nın ağır akınlara maruz bıraktığı kent Rusların ele geçirdiği birinci büyük kent olarak kayıtlara geçti.
Şehir Valisi Igor Kolykhaevr ‘silahlı misafirlerin’ mahallî bir kurul toplantısına girerek sokağa çıkma yasağı dayattığını açıkladı. Herson yetkilileri ise Ruslardan sivillerin vurulmamasını ve en azından sokaklardan cesetlerin toplanabilmesi için alan ve vakit tanınmasını istedi.
Şehirde Ukrayna ordu güçleri bulunmazken yalnızca kent sakinleri kalmış durumda ve kentte trafik oluşmaması ve yiyecekle ilaç tedarikinin sağlanması için sokakları boş bırakabilmek ismine akşam 8’den sabah 6’ya kadar sokağa çıkma yasağı uygulanacağı bildiriliyor.
Yayalara ikiden fazla kişinin bir ortada yürümemesi söylenirken Rus birlikleriyle karşılaşılması durumunda ise durulması ve birlikleri provoke edebilecek davranışları sergilemeleri isteniyor.
280 bin nüfuslu kentin devlet binalarının da Rus birlikleri tarafından ele geçirildiğini doğruladı. Herson’u ele geçirerek kıyı şeridiyle ilişkisini kesmek hem Ukrayna iktisadına büyük darbe aldıracak hem de Rusya’nın kara koridorunu kendi sonlarından Kırım’a ve oradan da Romanya’nın batısına kadar genişletmesini sağlayacak bir atak olarak görülüyor.
Öte yandan kent Rus denetimine geçmiş olsa da birçok yetkili hâlâ Herson’da olduklarını ve halka yardım etmek için çalıştıklarını bildiriyor. Yapılan açıklamalarda kent düşmüş ve Ukrayna ordusu çekilmiş olsa da Ukrayna bayrağının kentte dalgalanmaya devam ettiği söylenmişti.
Şehir yetkilileri bayrağın gönderden inmemesi için halkın Rus birliklerinin talimatlarına uyulması gerektiğini belirtiyor.
Rusya ordusunun Herson’un akabinde Mykolaiv (Mıkolayiv) kentine ilerlediği ve buradaki limanla birlikte gemi imal tesislerinin peşine düştüğü düşünülüyor.
LVİV
İşgalin birinci günlerinde Ukrayna’nın batısında yer alan Lviv kentinde, Rusya’nın beklenen hücumlarına karşı tüm kentte ışıkların söndürülmesi buyruğu verilmişti. Ülkenin Polonya hududunda bulunan kentte hava saldırısı endişesiyle II. Dünya Savaşı sonrası unsur defa siren sesleri duyulmuştu.
Güvenli kent ilan edilen Lviv birebir vakitte birçok Batılı ülkenin büyükelçiliklerini Kiev’den alarak taşıdığı yer de oldu.
Öte yandan ülkenin en inançlı kenti ilan edilen Lviv’de sirenlerin duyulması ile halk paniğe sürüklendi. Marketlerde, eczanelerde ve bankamatiklerde beşerler sıraya girerken, akaryakıt istasyonlarında yüzlerce metreyi bulan araç kuyrukları oluştu. Kimi insanların ellerinde bavulları ile konutlarını terk ettikleri gözlemlenirken, kentin birçok noktasında trafik durma noktasına geldi.
Savaştan kaçmak isteyenler ise Lviv’e yaklaşık 80 kilometre arada bulunan Polonya hududuna gerçek araçlarıyla yola çıktı. Yetkililer bir akına karşı halkın mümkün olduğunca askeri tesislerden uzak durarak konutlarında yahut sığınaklarda kalmaları tarafında ihtarlarda bulundu.
Lviv Belediye Lideri Andrey Sadovyi, 26 Şubat’ta 60 Rus askerinin Brody bölgesine indirme gerçekleştirdiğini fakat Rus askerlerinin püskürtüldüğünü açıkladı ve halkı Molotof kokteyli hazırlamaya çağırdı.
Polonya hududuna yakınlığı nedeniyle Ukrayna’da yaşanan çatışmalardan kaçan siviller, ülkeden ayrılabilmek için günlerce seyahat yaparak Lviv tren istasyonuna ulaşıyor. Ukrayna içinden hareket eden trenlerin kesişme noktası Lviv kenti. Lvivli gönüllüler, Rus işgali başladığından beri burada tren istasyonlarında bekleyen insanlara yardım edebilmek için canla başla çalışıyor.
